เรื่องนี้เป็นนิทานเซนชื่อ “ขอทานซื้อขนมเปี๊ยะ”

มีวัดเซนแห่งหนึ่งที่ขึ้นชื่อในการทำขนมเปี๊ยะอย่างมาก
ขนมเปี๊ยะที่ทำออกมานอกจากขนาดใหญ่แล้วยังหอมหวานชวนรับประทาน
ดึงดูดให้ผู้คนทั่วทุกสารทิศขึ้นเขามายังวัดแห่งนี้เพื่อขอซื้อขนมเปี๊ยะมาลิ้มลอง

วันหนึ่ง มีขอทานผู้หนึ่งเดินทางมาจากแดนไกล
เพราะได้ยินกิติศัพท์ร่ำลือถึงความอร่อยของขนมที่วัดแห่งนี้
เมื่อมาถึงวัดจึงได้เอ่ยปากต่อพระลูกวัดเพื่อขอลิ้มลองรสชาติขนมเปี๊ยะอันเลื่องชื่อ
ทว่าบรรดาพระลูกวัดเมื่อเห็นท่าทางสกปรกโกโรโกโสของขอทานผู้นี้ก็นึกรังเกียจ
จึงไม่ยอมให้ขอทานเข้าไปยังครัวของวัดเพื่อรับขนมเปี๊ยะ จ
นเกิดการฉุด ลาก ผลัก ดึง กันอยู่ในบริเวณวัด

ในตอนนั้น เจ้าอาวาสได้มาพบเห็นเหตุการณ์ จึงได้กล่าวปรามพระลูกวัดว่า
“บรรพชิตต้องมีเมตตาธรรม เหตุใดพวกเจ้าจึงปฏิบัติตนเช่นนี้”
จากนั้นเจ้าอาวาสจึงคัดเลือกขนมเปี๊ยะชิ้นใหญ่ด้วยตัวเอง
และนำมามอบให้กับขอทานด้วยความนบนอบ โดยไม่คิดเงิน

เมื่อขอทานเห็นดังนั้นก็รู้สึกตื้นตันใจเป็นอันมาก
เมื่อรับประทานขนมเปี๊ยะรสเลิศจนหมด
ก่อนจากไปขอทานควักเงินทั้งหมดที่มีอยู่น้อยนิดออกมามอบให้กับเจ้าอาวาสเป็นค่าขนมเปี๊ยะ
พลางกล่าวว่า “นี่เป็นเงินทั้งหมดที่ข้าขอทานมาได้ หวังว่าท่านเจ้าอาวาสจะรับไว้”
เจ้าอาวาสรับเงินค่าขนมเปี๊ยะมาจริงๆ
จากนั้นจึงประณมมือพลางกล่าวอวยพรขอทานว่า “ขอให้ท่านเดินทางโดยสวัสดี”

เหล่าพระลูกวัดเห็นดังนั้นก็เกิดความกังขายิ่งนัก เอ่ยถามเจ้าอาวาสว่า
“ในเมื่อท่านบริจาคขนมเปี๊ยะให้เป็นทานแล้ว ใยจึงรับเงินมา?”
เจ้าอาวาสจึงกล่าวตอบว่า “ขอทานเดินทางมาไกลแสนไกล
เพียงเพื่อลิ้มลองรสชาติขนมเปี๊ยะของวัดเรา
ดังนั้นเราจึงมอบขนมเปี๊ยะให้เขาโดยไม่คิดเงิน
และการที่เขาจ่ายค่าตอบแทนก็แสดงว่าขอทานผู้นี้มีความดีงามในจิตใจ
รู้จักวิถีการปฏิบัติตัวในสังคม
ดังนั้นเราจึงรับเงินนั้นไว้เพื่อเติมเต็มความเคารพในตนเองของเขา
ซึ่งจะเป็นแรงขับให้เขามีความสำเร็จยิ่งขึ้นไปในอนาคต”

ปัญญาเซน : เจ้าอาวาสบริจาคขนมเปี๊ยะให้เป็นทาน
สามารถดับความทุกข์จากความหิวโหยของขอทาน
ส่วนการรับเงินค่าตอบแทนกลับมา
ถือเป็นการเติมเต็มความเคารพในตนเองให้กับขอทาน
เนื่องเพราะท้องอิ่มเป็นเพียงการตอบสนองความต้องการทางร่างกายเพียงชั่วครั้งคราว
แต่การเติมเต็มความเคารพในตนเองให้กับจิตวิญญาณของคนคนหนึ่ง
จะเป็นแรงผลักดันเกื้อหนุนให้คนผู้นั้นไปตลอดทั้งชีวิต

อ้างอิง : หนังสือ 《禅的故事精华版》, 慕云居 เรียบเรียง, สำนักพิมพ์ 地震出版社, 2006.12, ISBN 7-5028-2995-4